Bartoszyce, malownicze miasteczko położone w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, kryje w sobie fascynujący zabytek, który od wieków intryguje zarówno mieszkańców, jak i turystów. Mowa o tajemniczych Kamiennych Babach, zwanych również „Bartkami”, które stanowią jeden z najstarszych i najbardziej zagadkowych pomników na ziemiach polskich. Te pradawne posągi, pochodzące prawdopodobnie z pierwszego tysiąclecia naszej ery, są niemym świadectwem bogatej historii regionu i fascynującym przykładem sztuki dawnych Prusów.

Historia Kamiennych Bab

Kamienne Baby w Bartoszycach to dwa posągi, które wraz z kamienną misą stoją na skwerze przy zbiegu ulic Marii Skłodowskiej-Curie i Bohaterów Warszawy. Ich pochodzenie owiane jest tajemnicą, a brak wiarygodnych źródeł historycznych sprawia, że wokół tych niezwykłych rzeźb narosło wiele legend i teorii.

Według jednej z hipotez, posągi mogły być dziełem plemion pruskich, które zamieszkiwały te tereny przed przybyciem Krzyżaków. Nie wiadomo jednak, kogo dokładnie miały przedstawiać ani jaką pełniły funkcję. Niektórzy badacze sugerują, że mogły to być pomniki lokalnych bohaterów lub ważnych postaci, inni z kolei uważają, że mogły mieć znaczenie religijne lub magiczne.

Bartel i Gustebalda

Dwa posągi noszą imiona Bartel i Gustebalda, nadane im jeszcze przed II wojną światową. Bartel, większy z posągów, ma wyraźniejsze rysy twarzy i trzyma w dłoni róg, co może sugerować jego ważną pozycję społeczną. Gustebalda, mniejsza i bardziej krępa figura, ma mniej wyraźne cechy, co utrudnia jej interpretację.

Wygląd i charakterystyka

Kamienne Baby w Bartoszycach są wykonane z twardego granitu, co świadczy o ogromnym wysiłku i umiejętnościach ich twórców. Bartel ma około 156 cm wysokości i 64 cm szerokości w ramionach. Jego głowa jest nakryta spiczastą czapką lub hełmem, a twarz ma wyraźne, choć prymitywne rysy. Gustebalda jest nieco mniejsza i ma mniej wyraziste cechy.

Obie figury stoją na kamiennych postumentach, co sprawia, że ich całkowita wysokość wynosi około 150 cm. Obok nich znajduje się kamienna misa, której przeznaczenie również pozostaje zagadką.

Znaczenie kulturowe i historyczne

Kamienne Baby są nie tylko fascynującym zabytkiem, ale także ważnym elementem tożsamości kulturowej Bartoszyc. Przez wieki były świadkami burzliwej historii miasta, przetrwały wojny i zmiany granic. Ich obecność w przestrzeni miejskiej przypomina o pradawnych korzeniach tego regionu i stanowi most między teraźniejszością a odległą przeszłością.

Legendy i podania

Wokół Kamiennych Bab narosło wiele legend. Jedna z nich mówi, że posągi przedstawiają pruskiego księcia Bartę i jego żonę Gustebaldę, od których miała pochodzić nazwa miasta. Inna legenda sugeruje, że figury zostały stworzone przez diabła, który porzucił je w Bartoszycach, gdy nie zdążył na czas z wykonaniem zlecenia.

Współczesne znaczenie

Dziś Kamienne Baby są nie tylko atrakcją turystyczną, ale także symbolem Bartoszyc. Ich wizerunek pojawia się na lokalnych pamiątkach, a same posągi są często miejscem spotkań mieszkańców i punktem orientacyjnym dla przyjezdnych.

Informacje dla odwiedzających: – Kamienne Baby są dostępne do oglądania przez całą dobę, bez ograniczeń czasowych. – Wstęp jest bezpłatny. – Dojazd: skwer znajduje się w centrum miasta, łatwo dostępny pieszo z Rynku Starego Miasta. – W pobliżu znajdują się liczne kawiarnie i restauracje, gdzie można odpocząć po zwiedzaniu. – Warto zabrać aparat fotograficzny, aby uwiecznić te niezwykłe posągi.

Podsumowanie

Kamienne Baby w Bartoszycach to niezwykły zabytek, który mimo upływu wieków wciąż fascynuje i intryguje. Ich tajemnicze pochodzenie, prymitywna, a jednocześnie pełna wyrazu forma oraz bogactwo legend, które się wokół nich narosły, sprawiają, że są one nie tylko cennym świadectwem historii, ale także źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń. Odwiedzając Bartoszyce, warto poświęcić czas na kontemplację tych pradawnych posągów, które mimo swojej pozornej prostoty, kryją w sobie głęboką symbolikę i są żywym łącznikiem między współczesnością a odległą przeszłością regionu. Kamienne Baby pozostają niemym, a jednocześnie wymownym świadectwem bogatej i złożonej historii tych ziem, zachęcając do refleksji nad przemijaniem czasu i trwałością ludzkiej twórczości.