Bartoszyce, malownicze miasto w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, skrywa prawdziwą perłę architektury sakralnej – kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty. Ta imponująca gotycka świątynia, będąca najstarszym zabytkiem miasta, stanowi nie tylko ważny element lokalnego dziedzictwa kulturowego, ale również fascynującą atrakcję turystyczną. Jej monumentalna bryła góruje nad panoramą Bartoszyc, przyciągając wzrok i zapraszając do odkrycia bogatej historii tego miejsca.

Historia kościoła

Początki kościoła św. Jana Apostoła i Ewangelisty sięgają XIV wieku. Budowę świątyni rozpoczęto prawdopodobnie w 1332 roku, wraz z lokacją miasta Bartenstein (obecne Bartoszyce) przez wielkiego mistrza krzyżackiego Lutera z Brunszwiku. Pierwsza pisemna wzmianka o kościele pochodzi z 1345 roku, co potwierdza jego długą i bogatą historię[1].

Budowa kościoła przebiegała w dwóch głównych etapach. W pierwszym, przypadającym na XIV wiek, wzniesiono prezbiterium i trójnawowy, pseudobazylikowy korpus. Drugi etap, datowany na XV wiek, przyniósł znaczące zmiany w architekturze świątyni – podwyższono nawę główną, przekształcając kościół w bazylikę[1][2].

Architektura i wystrój

Kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty to imponujący przykład gotyckiej architektury sakralnej. Jego bryła charakteryzuje się monumentalną formą bazyliki z wyraźnie wyższą nawą główną i niższymi nawami bocznymi. Uwagę przyciąga potężna, czterokondygnacyjna wieża od strony zachodniej, zwieńczona barokowym hełmem z 1732 roku[1][4].

Wnętrze kościoła

Wnętrze świątyni zachwyca swoim przestronnym charakterem i gotyckimi detalami. Szczególnie imponujące jest sklepienie gwiaździste nawy głównej, pieczołowicie zrekonstruowane po zniszczeniach II wojny światowej. Niezwykle rzadkim elementem na terenie dawnych Prus jest trójkondygnacyjna konstrukcja ścian nawy głównej z nałożoną na nią strefą triforium[2].

Prezbiterium kościoła, równe wysokością nawie głównej, zamknięte jest wielobocznie i posiada dwupoziomowe okna, co nadaje mu smukłe proporcje. Warto zwrócić uwagę na bogato profilowane portale, które stanowią cenny element dekoracyjny świątyni[2][4].

Kaplice i rozbudowy

Na przestrzeni wieków kościół był rozbudowywany o kolejne kaplice, co znacząco wpłynęło na jego sylwetkę. Do najważniejszych należą: kaplica Świętej Marii Dziewicy z 1406 roku, kaplica Świętej Anny (wzmiankowana w 1414 roku), oraz kaplice przy prezbiterium z lat 1519-1521 i 1642. Każda z tych kaplic ma swoją unikalną historię i charakter, wzbogacając architektoniczny i duchowy wymiar świątyni[2][4].

Znaczenie historyczne

Kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty odegrał znaczącą rolę w historii Bartoszyc i regionu. Po sekularyzacji Prus w 1525 roku, świątynia służyła przez kilka stuleci społeczności ewangelickiej, będąc jednym z najbogatszych i najpiękniej wyposażonych kościołów w dawnych Prusach Książęcych. Obecnie jest to kościół rzymskokatolicki, stanowiący centrum życia religijnego lokalnej wspólnoty[3][4].

Atrakcja turystyczna

Dla miłośników architektury i historii, kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty stanowi fascynującą atrakcję turystyczną. Jego gotycka bryła, imponujące wnętrze i bogata historia przyciągają turystów z całej Polski i zagranicy.

Informacje dla odwiedzających: – Kościół jest otwarty dla zwiedzających codziennie w godzinach 6:00-19:00. – Wstęp do świątyni jest bezpłatny. – Msze święte odbywają się w niedziele o 7:00, 8:30, 10:00, 11:30 i 18:00, a w dni powszednie o 6:30, 7:00 i 18:00. – Dojazd do kościoła jest łatwy – świątynia znajduje się w centrum Bartoszyc przy ul. Mazurskiej 27. – Parking dla samochodów dostępny jest w pobliżu kościoła.

Podsumowanie

Kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Bartoszycach to nie tylko wspaniały zabytek architektury gotyckiej, ale również żywe świadectwo burzliwej historii regionu. Jego monumentalna bryła, fascynujące detale architektoniczne i bogata przeszłość czynią go jednym z najciekawszych obiektów sakralnych w północnej Polsce. Odwiedzając Bartoszyce, warto poświęcić czas na dokładne zwiedzenie tej wyjątkowej świątyni, która od prawie siedmiu wieków stanowi duchowe i kulturowe serce miasta. Niezależnie od tego, czy jesteśmy miłośnikami architektury, historii, czy po prostu poszukujemy chwili zadumy w pięknym otoczeniu, kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty z pewnością pozostawi w nas niezapomniane wrażenia.